فواید کتاب خوانی و اثرات شگفت انگیز آن بر روی زندگی فردی و اجتماعی انسان، قابل انکار نیست؛ ایجاد فرهنگ کتاب‌خوانی همیشه دغدغه‌ای مهم و چالش‌برانگیز در جامعه ما بوده است، عوامل متعددی همچون گسترش فناوری و استفاده از فضای مجازی یا مشکلات اقتصادی و گران شدن کاغذ باعث عدم پیشرفت کشور در این زمینه بوده‌اند، در این راستا توجه به نکات مثبت، آثار و فواید کتاب خوانی و هدف‌گذاری فرهنگی در زمینه گسترش ارزش آنها در جامعه می‌تواند مؤثر واقع شود.
آثار کتاب‌خوانی در توسعه فردی
تکامل و رشد انسان در طول زندگی به‌وسیله رویارویی او با چالش‌ها، مسائل و تجربیات گوناگون به وقوع می پیوندد؛ مطالعه کتاب می‌تواند تجربیات و روش برخورد صحیح با چالش‌های زندگی را بدون هزینه و به‌راحتی در اختیار ما قرار دهد. اثر کتاب بر روی روان انسان مساله‌ای غیر‌قابل انکار است.
فزایش تمرکز به‌وسیله کتاب‌خوانی
بر اساس نتایج پژوهش‌ها و بررسی‌های صورت‌گرفته درباره فواید کتاب خوانی توسط اندیشمندان، می‌توان گفت که افراد کتاب‌خوان در مقایسه با دیگر افراد از تمرکز و دقت بیشتری در کارها برخوردار هستند. علاقه‌مندان به کتاب خوب می‌دانند که در هنگام مطالعه، نمی‌توان به‌صورت هم‌زمان به کار دیگری پرداخت، لذا این مسئله و تمرین در درازمدت باعث می‌شود که فرد کتاب‌خوان از قدرت تمرکز و دقت بالاتری در مقایسه با سایرین برخوردار باشد.
افزایش قدرت نوشتن
یکی دیگر از فواید کتاب خوانی این است که، فرد کتاب‌خوان به‌واسطه مطالعه متون ساختارمند و انواع سبک های نویسندگی، به‌مرور با نحوه نوشتن صحیح آشنا شده و خود نیز در امر نویسندگی توانمند‌تر می‌شود. فردی که قصد نوشتن در خصوص موضوعی را دارد اگر به میزان کافی در مورد آن مطالعه داشته باشد، حتماً مطلب نهایی او از ارزش و کیفیت بالاتری برخوردار خواهد بود. مطالعه کتاب، آثار فوق‌العاده‌ای بر روی خواننده داشته و یکی از نتایج ارزشمند آن، تبدیل‌شدن افراد کتاب‌خوان به یک نویسنده خوب خواهد بود.
پرسشگر و نقاد نمودن ذهن خواننده
فردی که از طریق مطالعه انواع کتاب با دیدگاه‌ها و جوانب مختلف یک موضوع آشنا می‌شود، به‌مرور از قدرت تجزیه، تحلیل و پرسشگری بهره‌مند خواهد شد و در صورت استمرار این مطالعات، خود نیز می‌تواند صاحب‌نظر شود؛ چنین فردی در مواجه با اطلاعات جدید نه به‌راحتی آن را رد نموده و نه می‌پذیرد، این ویژگی باعث می‌شود که فرد اهل مطالعه در تصمیمات و انتخاب‌های خود بهتر عمل کند.
خواندن کتاب یک سرگرمی کم‌هزینه و مفید
کتاب‌های داستانی و افسانه‌ای برای خوانندگان خود یک تفریح مهیج و مفید هستند که فرد خواننده می‌تواند آن را در هرجایی با خود همراه داشته باشد و ضمناً این تفریح سالم در مقایسه با سایر تفریحات هم کم‌هزینه‌تر بوده و هم امکانات و شرایط کمتری را نیاز دارند. نکته قابل‌توجه در این تفریح ارزشمند این است که علاوه بر سرگرمی، باعث می‌شود که فرد کتاب‌خوان اطلاعات ارزشمندی را بیاموزد. بسیاری از افراد در حین مطالعه باشخصیت‌های داستان همزادپنداری می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود که قدرت تصویرسازی آنها نیز تقویت شود.
کسب تجربه و عبرت گرفتن از سرگذشت دیگران
بسیاری از افراد برای موفقیت در زندگی باید چالش‌ها و رخدادهای بسیاری را تجربه نموده و از آنها درس بگیرند اما افراد کتاب‌خوان با مطالعه سرنوشت گذشتگان می‌توانند به‌راحتی کسب تجربه نموده و از آموخته‌های آنها در زندگی خود استفاده نمایند. مطالعه تاریخ و زندگینامه حامل پیام‌ها، آموزه‌ها و درس‌های بسیاری برای خوانندگان این نوع کتاب‌ها است.
افزایش اعتمادبه‌نفس و حضور مؤثرتر در جامعه به کمک کتاب
افراد کتاب‌خوان به علت کسب اطلاعات و آموزه‌های هدفمند، مطالب جدید بسیاری را یاد می‌گیرند که می‌توانند در هنگام گفتگو و حضور اجتماعی خود از آنها استفاده کنند و اصطلاحاً حرفی برای گفتن داشته باشند؛ امروزه گسترش شبکه‌های اجتماعی باعث شده است، تا افراد فرصت مطالعه کمتری داشته باشند.
آثار کتاب‌خوانی در توسعه اجتماعی
بین پیشرفت فرهنگ، اقتصاد، سیاست و هرآنچه یک جامعه با آن روبرو است با سطح مطالعه و علاقه‌مندی افراد آن به کتاب، رابطه‌ای مستقیم وجود دارد؛ بسیاری از جوامع فرهیخته و توسعه‌یافته، به دلیل افزایش سطح مطالعات افراد جامعه، موفقیت‌های بی‌شماری را کسب نموده‌اند.
افزایش سطح آگاهی اجتماعی
برای ساختن یک جامعه پیشرفته، افراد آن باید از قدرت تصمیم‌گیری بالایی برخوردار باشند و در هنگام رخدادهای مختلف واکنش‌هایی صحیحی از طرف آنها بروز نماید، این آرامش و قدرت تصمیم‌گیری جز با افزایش سطح کتاب‌خوانی در میان افراد جامعه، محقق نخواهد شد؛ به طور خلاصه پیشرفت را فقط از جامعه آگاه می‌توان انتظار داشت.
کسب قدرت از طریق علم
آنچه یک جامعه را قدرت می‌بخشد علم است و در آموزه‌های دینی ما نیز این مسئله به‌خوبی عنوان شده، که علم سلطان است. جامعه‌ای که برای یادگیری ارزش قائل بوده و افراد آن به طور مداوم در پی کسب علم باشند، یک جامعه قدرتمند و اثرگذار در جهان خواهد بود.
کسب موفقیت به‌صورت جمعی
آنچه از نتایج تحقیقات جامعه شناسان به دست می‌آید، موفق‌تر بودن افراد کتاب‌خوان در مقایسه با دیگران است. معمولاً افراد کتاب‌خوان ارزش بیشتری برای زمان خود قائل هستند و درنتیجه اتلاف عمر کمتری دارند، جامعه‌ای که اکثریت آن اهل کتاب هستند، در رسیدن به اهداف خود، هدر رفت زمان و هزینه کمتری دارد و لذا سریع‌تر به موفقیت‌های جمعی خواهد رسید.
مزیت کتاب در مقایسه با فیلم
در هنگام فیلم دیدن بیننده به طور مداوم با لحظه‌های مختلف روبرو می‌شود که در قالب تصاویر و پیام به او منتقل می‌شوند و در نتیجه بیشتر از آنکه به تفکر و تعمق در پیام‌های دریافتی خود بپردازد صرفاً به دریافت آنها مشغول است اما کتاب این فرصت را به‌خوبی در اختیار مخاطب خود قرار می‌دهد تا با تفکر در خصوص مطالب دریافتی بهره بسیاری از آن ببرد. در زمان مطالعه کتاب، این شما هستید که داستان در حال خواندن را کارگردانی می‌کنید اما هنگام تماشای فیلم، شما صرفاً دریافت‌کننده نتیجه کارگردانی دیگران هستید.
